مطالعه شیمی ‌کانی‌ها و تعیین دما و فشار دگرگونی در گارنت- کلینوپیروکسن آمفیبولیت‌های جنوب خاور قره‌آغاج- آذربایجان شرقی

منطقه مورد مطالعه در تقسیم‌بندی‌های زمین‌ساختی ایران در پهنه ساختاری ایران مرکزی جای گرفته ­است. سنگ‌‌های بازیک دگرگون شده و آمفیبولیت­های منسوب به پرکامبرین با گستردگی فراوان برونزد اصلی دگرگونی‌های منطقه را تشکیل می­دهند. انواع آمفیبولیت‌ها بر پایه ‌کانی‌های دگرگونی شاخص عبارتند از اپیدوت- آمفیبولیت، آمفیبولیت معمولی، گارنت- آمفیبولیت و گارنت- کلینوپیروکسن‌آمفیبولیت. بافت این ‌سنگ‌ها بیشتر گرانوبلاستیک و پورفیروبلاستیک است. در این پژوهش ترکیب شیمی ‌کانی‌ها در گارنت- کلینوپیروکسن‌آمفیبولیت بررسی قرار و دما و فشار دگرگونی ‌سنگ‌ها تعیین شده است. بر پایه داده‌های شیمی ‌کانی‌ها ترکیب آمفیبول از نوع پارگاسیت و هورنبلند و ترکیب کلینوپیروکسن از نوع دیوپسید است. ‌کانی‌های پلاژیوکلاز، غنی از تشکیل‎دهنده آنورتیت (An73.50-95.90) و با مقادیر کمتر آلبیت (Ab3.90-24.70) هستند. ترکیب گارنت به صورت Alm (%45.90-%59.10)، Prp (%5.6-%16.1)، Sps (%10.90-%23.50)، GAU (%13.20-%23.70) است. در ترکیب گارنت از مرکز به سوی حاشیه مقادیر منیزیم و آهن افزایش ولی مقادیر منگنز و کلسیم کاهش یافته است. دما و فشار به‌دست آمده برای این ‌سنگ‌ها به ­ترتیب حدود 650 تا 705 درجه سانتی‌گراد و 5/8 کیلوبار است. فشار دگرگونی به دست آمده منطبق با ژرفا حدود 25 کیلومتر و معادل با دگرگونی در شرایط پوسته زیرین است. دگرگونی دما و فشار متوسط ثبت شده در گارنت-کلینوپیروکسن‎آمفیبولیت­ها از نوع دگرگونی ناحیه­ای بارووین است. بر پایه مطالعات زمین­شناسی و سنگ­شناسی در منطقه و مقایسه آن با سنگ­های مشابه از سرزمین‌های پرکامبرین در ­مناطق همجوار به نظر می­رسد کهن­ترین فاز کوهزایی مؤثر در منطقه، کوهزایی پان‌آفریکن است که سبب دگرگونی و سخت شدن پوسته قاره‎ای پرکامبرین شده­ است. سنگ­های متابازیت و آمفیبولیت منسوب به پرکامبرین در طی این فاز تشکیل شده­اند. عملکرد فازهای کوهزایی آلپی در سنوزوییک در ارتباط با برخورد قاره‌ای صفحه عربستان با خرده‌قاره ایران مرکزی سبب دگرگونی این سنگ­ها در شرایط ترمودینامیکی دما و فشار متوسط در گستره رخساره آمفیبولیت بالایی (دگرگونی نو بارووین) شده است.